Sąd
Jaki jest sąd jest właściwy dla spraw dotyczących kredytów w CHF?
Właściwość sądu jest to nic innego, jak wskazanie przez ustawodawcę, lub przez wskazane w ustawie podmioty, sądu, do którego skierować można dany rodzaj spraw i który to będzie w danej sytuacji właściwy do jej rozpoznania. Bardzo istotnym jest, aby przy wnoszeniu pozwu do sądu o sprawy frankowe prawidłowo wskazać właściwość. Co do zasady w Kodeksie postępowania cywilnego wyróżnione zostały trzy rodzaje właściwości: rzeczowa, miejscowa oraz instancyjna, inaczej nazywaną funkcjonalną.
Właściwość rzeczowa
Właściwość rzeczowa sądu rozstrzyga, który sąd będzie rozpoznawał sprawę cywilną w pierwszej instancji – sąd rejonowy czy sąd okręgowy. Co do zasady, wszystkie sprawy z wyjątkiem spraw, dla których zastrzeżona jest właściwość sądów okręgowych, rozpoznają sądy rejonowe. Dokładne wyliczenie spraw, które rozpoznawane są przez sądy okręgowe znajduje się w art. 17 Kodeksu postępowania cywilnego.
Jeżeli uzasadniona jest właściwość kilku sądów albo jeżeli powództwo wytacza się przeciwko kilku osobom, dla których według przepisów o właściwości ogólnej właściwe są różne sądy, wybór między tymi sądami należy do powoda.
Co istotne – Sądy rejonowe nie są uprawnione do rozpatrywania spraw, które podlegają przepisom o właściwości rzeczowej sądu okręgowego. Wyrok wydany przez sąd rejonowy w sprawach, w których właściwy jest sąd okręgowy, stanowi zgodnie z art. 379 pkt 6 KPC przyczynę nieważności postępowania.
Właściwość miejscowa
Właściwość miejscowa wskazuje, który z sądów rzeczowo właściwych jest jednocześnie właściwy miejscowo. Najczęściej właściwość miejscowa ustalana jest według miejsca zamieszkania pozwanego, jednakże nie jest to zasadą. Na przykład w przypadku gdy pozwanym jest osoba prawna, jednostka organizacyjna – właściwość sądu wyznaczać może miejsce siedziby pozwanego.
W ramach właściwości miejscowej wyróżniamy również właściwość przemienną, wyłączną, delegacyjną oraz umowną.
Właściwość przemienna występuje, jeżeli więcej niż jeden sąd jest właściwy do rozpoznania danej sprawy. Mamy w takiej sytuacji tak naprawdę wybór między właściwością ogólną, lub przepisami zawartymi w podrozdziale o właściwości przemiennej. Zgodnie z art. 31 KPC powództwo może zostać wytoczone według przepisów o właściwości przemiennej bądź też zgodnie z przepisami o właściwości ogólnej. Sytuacja taka ma miejsce, np. w przypadku spraw o alimenty – powództwo takie można wytoczyć według miejsca zamieszkania osoby uprawnionej.
Właściwość wyłączna występuje, jeżeli przepisy wskazują, że do rozpoznania danego typu spraw właściwy jest tylko i wyłącznie jeden sąd. W takich przypadkach nie ma już zastosowania ani właściwość ogólna ani przemienna. Tytułem przykładu – właściwością wyłączną objęte są sprawy spadkowe i w nich właśnie powództwo może zostać wytoczone tylko i wyłącznie przed sąd ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy, a jeżeli miejsca jego zwykłego pobytu w Polsce nie da się ustalić, przed sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część.
Właściwość delegacyjna powstaje w sytuacji, kiedy sąd wyższego rzędu wyda postanowienie o przekazaniu sprawy do innego sądu.
Właściwość umowna wynika z umowy stron, można ją określić np. w klauzuli umownej lub sporządzić osobny dokument.
Właściwość instancyjna/funkcjonalna
Wskazuje ona, który sąd w danej sprawie jest sądem drugiej instancji. Właściwość ta nie jest w żaden sposób zależna od pozwanego. Tytułem zobrazowania schematu działania właściwości instancyjnej, można wskazać, że np. sądy okręgowe będą właściwe do rozpoznania środków odwoławczych od orzeczeń wydanych w pierwszej instancji przez sądy rejonowe. Analogicznie, to sądy apelacyjne będą właściwe w sprawie, w której sąd okręgowy był właściwy rzeczowo i wydał on orzeczenie w pierwszej instancji.
Właściwość sądu w sprawie frankowej
Zgodnie z obowiązującym stanem prawnym (na dzień 22 października 2019 roku) powództwo przeciwko osobie prawnej (bankowi) dotyczącej sprawy frankowej, według właściwości ogólnej wytoczyć należy według miejsca siedziby tego podmiotu. Zgodnie natomiast z właściwością przemienną, powództwo o roszczenie majątkowe przeciwko przedsiębiorcy, wytoczone może być przed sąd, w którego okręgu znajduje się zakład główny lub oddział, jeżeli roszczenie to pozostaje w związku z działalnością tego zakładu lub oddziału.
Zgodnie z powyższym, konsument wedle swojego wyboru może skierować pozew do sądu właściwego dla głównej siedziby banku lub do sądu właściwego dla oddziału banku, z którym zawarł umowę kredytu CHF.
ZMIANA WŁAŚCIWOŚCI MIEJSCOWEJ W SPRAWACH FRANKOWYCH PRZEDSTAWIONA PRZEZ MINISTERSTWO SPRAWIEDLIWOŚCI WCHODZĄCA W ŻYCIE Z DNIEM 8 LISTOPADA 2019 ROKU
Zgodnie z bardzo obszerną nowelizacją kodeksu postępowania cywilnego, 8 listopada 2019 roku wprowadzony zostanie artykuł 372 KPC, który to wprowadzi szczególną przemienną właściwość sądu w sprawach powództw o roszczenia z czynności bankowych przeciwko bankom.
Zgodnie z tą nowelizacją klienci banków będą mogli od 8 listopada 2019 roku pozywać banki w sądach rejonowych bądź okręgowych (zgodnie z wcześniej omówioną właściwością rzeczową) położonych najbliżej ich miejsca zamieszkania.
Jednakże, jeżeli powód uzna, że bardziej korzystna jest dla niego sytuacja, w której pozywa on bank według właściwości ogólnej, czyli według miejsca siedziby banku – nadal będzie mógł to zrobić.
W praktyce, nowelizacja ta oznacza, że kredytobiorca dochodzący swoich roszczeń przeciwko instytucjom bankowym, nie będzie musiał składać pozwu do sądu położonego w miejscowości, w której znajduje się centrala banku, np. w Warszawie.
W naturalny sposób ułatwi to kredytobiorcom inicjowanie i prowadzenie postępowań sądowych oraz obniży ich koszty (np. dojazd powoda do właściwego sądu i koszty dojazdu jego pełnomocnika na rozprawy). W przypadku spraw frankowych, pomoże również rozdzielić prowadzone sprawy na większą ilość sądów, dzięki czemu cały proces będzie usprawniony z korzścią dla konsumenta.
