Obniżenie kapitału zakładowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością to proces skomplikowany i czasochłonny, związany z określonymi kosztami. Najczęściej dokonuje się go, gdy spółka odnotowuje straty i powstaje potrzeba ich pokrycia, jak również wtedy, gdy jeden ze wspólników opuszcza spółkę, a brakuje środków, aby pokryć jego wszystkie należności związane z uczestnictwem. Sama procedura obniżenia kapitału zakładowego uregulowana jest w Kodeksie spółek handlowych.
Jak obniżyć kapitał zakładowy w spółce z o.o.?
Do obniżenia kapitału zakładowego w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością niezbędna jest uchwała wspólników zmieniająca umowę spółki. Z tego też powodu musi być ona objęta protokołem sporządzonym przez notariusza. Powinna określać wysokość, o jaką kapitał zakładowy ma być obniżony, oraz sposób obniżenia.
Obniżenie kapitału zakładowego polega przeważnie na umorzeniu udziałów w spółce albo na zmniejszeniu ich wartości nominalnej. Zastosowanie mają więc przepisy dotyczące najniższej wysokości kapitału zakładowego oraz udziału. Oznacza to, że na skutek obniżenia kapitał zakładowy w spółce nie może wynieść mniej niż 5000 zł, a wartość nominalna jednego udziału mniej niż 50 zł.
Warto też pamiętać, że obniżenie kapitału zakładowego poprzez umorzenie udziałów wiąże się z wypłatą dla wspólników kwot, o jakie kapitał zakładowy został obniżony, proporcjonalnie do posiadanych przez nich wcześniej udziałów. Jeżeli jednak wspólnik wyrazi zgodę, umorzenie udziałów nie musi wiązać się z wypłatą wynagrodzenia dla niego. Wówczas kwota uzyskana z umorzonych udziałów przeznaczana jest na kapitał rezerwowy lub zapasowy, ewentualnie na pokrycie strat.
Uchwała wspólników dotycząca obniżenia kapitału zakładowego w spółce musi zostać podjęta większością co najmniej 2/3 głosów, chyba że umowa spółki przewiduje surowsze wymagania. Jednocześnie warto pamiętać, że uchwała dotycząca zmiany umowy spółki, zwiększająca świadczenia wspólników lub uszczuplająca prawa udziałowe bądź prawa przyznane osobiście poszczególnym wspólnikom, wymaga zgody wszystkich wspólników, których dotyczy.
Czym jest postępowanie konwokacyjne?
Postępowanie konwokacyjne ma na celu przede wszystkim ochronę wierzycieli spółki przed ukryciem kapitału, z którego mogliby egzekwować swoje wierzytelności. Wraz z podjęciem uchwały o obniżeniu kapitału zakładowego w spółce zarząd spółki niezwłocznie ogłasza o tym fakcie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, wzywając wszystkich wierzycieli spółki do wniesienia sprzeciwu w terminie trzech miesięcy, licząc od dnia ogłoszenia, jeżeli nie zgadzają się na obniżenie.
Wierzyciel, który w wyżej wymienionym terminie wniósł do spółki sprzeciw, powinien być przez nią zaspokojony lub odpowiednio zabezpieczony. Przyjmuje się, że jeżeli dana wierzytelność jest już wymagalna, spółka powinna zaspokoić takiego wierzyciela; w innym przypadku wystarczy stosowne zabezpieczenie. Jeżeli zaś wierzytelność danego wierzyciela jest już odpowiednio zabezpieczona, wówczas nie ma obowiązku zabezpieczenia.
W przypadku, gdy spółki nie stać na to, by zaspokoić lub zabezpieczyć wszystkich wierzycieli, którzy zgłosili swoje wierzytelności, jest ona zmuszona odstąpić od obniżenia kapitału zakładowego. Natomiast wierzycieli, którzy nie zgłosili sprzeciwu w wyznaczonym ustawowo terminie, uważa się za wyrażających zgodę na obniżenie.
Powyższa procedura nie będzie miała jednak zastosowania, jeżeli pomimo obniżenia kapitału zakładowego nie zwraca się wspólnikom wpłat na niego dokonanych, a jednocześnie z obniżeniem następuje jego podwyższenie co najmniej do pierwotnej wysokości.
Zgłoszenie obniżenia kapitału zakładowego do KRS
W ciągu 6 miesięcy od dnia podjęcia uchwały o zmianie umowy spółki, zarząd powienien zgłosić obniżenie kapitału zakładowego do właściwego sądu rejestrowego, nie wcześniej jednak niż przed zakończeniem postępowania konwokacyjnego.
Do zgłoszenia należy dołączyć:
- uchwałę o obniżeniu kapitału zakładowego,
- dowody należytego wezwania wierzycieli,
- oświadczenie wszystkich członków zarządu stwierdzające, że wierzyciele, którzy zgłosili sprzeciw w terminie trzech miesięcy od momentu ogłoszenia, zostali zaspokojeni lub zabezpieczeni,
- tekst jednolity umowy spółki,
- aktualną listę wspólników, która uwzględnia zmianę w ilości i wartości udziałów po obniżeniu kapitału,
- dowód uiszczenia opłaty sądowej.
Jeżeli postępowanie konwokacyjne nie było przeprowadzane, do wniosku nie załącza się dowodu należytego wezwania wierzycieli oraz oświadczenia o zaspokojeniu i zabezpieczeniu wierzycieli.
Warto też pamiętać, że dopiero po wpisie obniżenia kapitału zakładowego do KRS przez sąd, zarząd będzie mógł dysponować kwotami uzyskanymi z tytułu obniżenia kapitału.
Obniżenie kapitału zakładowego przez wspólników
Procedura obniżenia kapitału zakładowego w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością potrafi być skomplikowana i czasochłonna. Wymaga też dobrej znajomości przepisów, zarówno Kodeksu spółek handlowych, jak i dotyczących Krajowego Rejestru Sądowego. Z tego względu warto zadbać o pomoc doświadczonego prawnika, który dzięki posiadanej wiedzy będzie w stanie odpowiednio pokierować postępowaniem i przeprowadzić je w sposób prawidłowy.
