Odstąpienie od umowy
Odstąpienie umowy pozwala na jej zakończenie bez zgody drugiej strony. Przywracany jest stan umowy sprzed jej rozpoczęcia, nie czekając na zakończenie jej biegu. Nie ma znaczenia, czy druga strona chce udzielić zgody na odstąpienie, ponieważ jest to prawo ustawowe. Kiedy i na jakich warunkach konsument może odstąpić od umowy?
Odstąpienie od umowy jest określone przez Kodeks cywilny oraz ustawę o prawach konsumenta. Drugi akt prawny dotyczy umów zawieranych na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa. Oba akty prawne umożliwiają przerwanie biegu umowy zawartej przez konsumenta i firmę. Jednak zarówno przepisy kodeksu, jak i ustawy o prawach konsumenta posiadają wiele wyjątków, które ograniczają lub wyłączają możliwość odstąpienia od umowy. Przykładem jest towar, który szybko ulega rozkładowi czy personalizowany na zamówienie. Takich skutków w prawie jest znacznie więcej, dlatego warto zasięgnąć porady prawnej i przeanalizować, na jakich warunkach zawierało się umowę.
Kodeks cywilny a odstąpienie od umowy
Na podstawie art. 395 i art. 396 kodeksu strony zawierające umowę sprzedaży czy świadczenia usługi mogą zawrzeć w niej warunki i czas, na podstawie których można odstąpić od umowy. W takim wypadku odstąpienie od umowy odbywa się na podstawie pisemnego oświadczenia złożonego drugiej stronie. Niezaznaczenie terminu lub warunków odstąpienia w umowie będzie skutkowało brakiem możliwości od jej odstąpienia.
Niewywiązanie się ze zobowiązań umownych jednej ze stron może pociągnąć za sobą sankcję, jaką jest odstąpienie od umowy. Dzieje się tak, jeśli umowa stanowi, że jedna ze stron może odstąpić od umowy, gdy druga nie wywiązała się ze swoich zobowiązań. Podobnie jest, gdy następuje jednostronna zwłoka w wykonaniu umowy. Po wezwaniu do jej wykonania i braku realizacji postanowień druga strona może odstąpić od umowy. Przykładem może być wynajem samochodów, gdzie niedopilnowanie obowiązków przez firmę wynajmującą np.: nie dostarczenie samochodu określonej marki, modelu do wynajęcia, może skutkować odstąpieniem od umowy wynajmu samochodu.
Odstąpienie od umowy wzajemnej i niemożliwej do wykonania
Odstąpienie od umowy dotyczy także umów wzajemnych np.: wynajmu mieszkania czy świadczenia robót budowlanych. Jeśli jedna ze stron nienależycie wypełnia warunki umowy, to można od niej odstąpić. Jedna strona jest zobowiązana do zwrotu wszystkiego, co otrzymała od drugiej strony. Może również domagać się odszkodowania za niewiązanie się z umowy.
W przypadku umowy niemożliwej do wykonania ze względu na okoliczności zewnętrzne lub częściowo niemożliwej do wykonania również można odstąpić od umowy.
Ustawa o prawach konsumenta
Drugim aktem prawny, który umożliwia konsumentowi odstąpienie od umowy, jest ustawa o prawach konsumenta. Przedmiotem regulacji tej ustawy są umowy zawarte na odległość lub poza lokalem przedsiębiorcy. Do zakwalifikowania umowy w ten nie jest wystarczające samo jej zawarcie za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość np.: przez e-mail. Samo podpisanie i przekazanie umowy przez środki elektroniczne w sytuacji gdy wybierało się towar w sklepie, dokonało się najmu samochodu w salonie, nie oznacza jej zawarcia na odległość. Przebywanie fizyczne w tym samym miejscu, w tym samym czasie, dające sposobność podpisania umowy w innej formie, wyklucza zawarcie umowy na odległość. Warunkami zawarcia umowy na odległość są:
- brak fizycznej obecności stron w trakcie zawierania umowy,
- wykorzystanie na odległość jednego lub więcej środków przekazu,
- zawarcie umowy w powyższych warunkach.
Mowa jest o zakupach w sklepach internetowych czy hurtowniach działających on-line bez obecności kupującego w stacjonarnym oddziale.
Kiedy konsument może odstąpić od umowy na odległość?
Wiemy, czym jest umowa zawierana na odległość, ale kiedy i w jakich okolicznościach można od niej odstąpić? Klient może odstąpić od umowy zawartej na odległość w ciągu 14 dni bez podawania przyczyny. Przedsiębiorca ma obowiązek poinformowania klienta o możliwości odstąpienia od umowy w momencie, gdy klient wyraża wolę jej zawarcia. W przypadku braku informacji ze strony firmy prawo do odstąpienia od umowy wydłuża się do 12 miesięcy. Odstąpienie powinno mieć formę pisemną, jednak konsument nie musi korzystać ze wzorów udostępnianych przez sprzedawcę. Wystarczy pismo własne klienta.
Termin 14 dni liczony jest od momentu otrzymania towaru w przypadku umów sprzedaży. Konsument ma znów obowiązek zwrotu towaru do 14 dni od momentu oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Klient ponosi też odpowiedzialność za zmniejszenie wartości rzeczy, którą otrzymał. Jeśli zniszczy dany przedmiot, to zwrot należności nastąpi w wysokości wartości odesłanego przedmiotu z uszkodzeniami. Koszty zwrotu spoczywają na kliencie, chyba że inaczej orzekł sprzedawca w chwili zawarcia umowy. Sprzedawca też nie może w żaden sposób wyłączyć odstąpienia od umowy w przypadku tych umów.
Kiedy konsument nie może odstąpić do umowy?
Ustawa o prawach konsumenta wskazuje okoliczności i towary, które wyłączają prawo do odstąpienia od umowy. Mowa jest o:
- zakupie towarów ulegających szybkiemu zepsuciu lub mających krótki termin przydatności do użycia (spożycia) np.: artykuły spożywcze,nc
- towarach nabytych w drodze aukcji lub licytacji,
- zakupie towarów według specyfikacji klienta, czyli na indywidualne zamówienie lub personalizowanych pod jego oczekiwania np.: kuchnia na wymiar czy grawerowane obrączki,
- zakupie towarów zapieczętowanych, które nie nadają się do zwrotu ze względów higienicznych czy utratę swoich właściwości – leki, chusteczki nawilżające, higieniczne,
- towarach zapieczętowanych typu nagrania wizualne, dźwiękowe, gry komputerowe, oprogramowanie komputerowe, których opakowanie zostało otwarte po dostarczeniu,
- usługach zakupionych w zakresie zakwaterowania (inne cele niż mieszkaniowe), przewozu rzeczy, najmu samochodu, gastronomii, usługach wypoczynkowych,
- usługach związanych z rozrywką, wydarzeniami sportowymi, jeśli w umowie zaznaczono dzień i okres świadczenia usługi.
W przypadku problemu ze zwrotem towaru, trudności ze zrozumieniem przepisów czy sformułowaniem oświadczenia o odstąpieniu bądź reklamacji, konsument może zwrócić się o pomoc do kancelarii prawnej. Prawnik może przeanalizować sytuację, warunki umowy i pomóc w skutecznym odstąpieniu od niej. Często wartość umowy jest tak duża, a jej efekty niesłużące konsumentowi, że warto polecić sprawę adwokatowi.
