Rozwiązanie umowy o pracę
Każda umowa o pracę podlega regulacjom zawartym w Kodeksie pracy. Obowiązujące przepisy w dość jasny i precyzyjny sposób regulują najważniejsze zagadnienia w zakresie stosunku pracy, w tym w kwestii rozwiązania umowy o pracę. Zakończenie stosunku pracy przez rozwiązanie się umowy o pracę reguluje art. 30 Kodeksu pracy, a rozwiązanie umowy za wypowiedzeniem art. 32-43 Kodeksu pracy.
Rozwiązanie umowy o pracę na mocy porozumienia stron
Umowę o pracę można rozwiązać za porozumieniem stron, co przewiduje art. 30 § 1 Kodeksu pracy. Porozumienie stron to nic innego jak umowa rozwiązująca stosunek pracy.
Wystąpienie przez którąkolwiek ze stron umowy o pracę (pracodawcę lub pracownika) z propozycją rozwiązania stosunku pracy w drodze porozumienia stanowi ofertę w rozumieniu ogólnych przepisów Kodeksu cywilnego i chęć polubownego rozwiązania umowy o pracę.
Kodeks pracy nie przewiduje żadnej szczególnej formy porozumienia rozwiązującego umowę o pracę – może być ona dowolna, tak jak dowolny może być czas zawarcia porozumienia. Kodeks pracy nie nakłada również na strony obowiązku podania przyczyny stojącej za porozumieniem o rozwiązaniu umowy.
Porozumienie rozwiązujące umowę o pracę powinno w szczególności określać datę ustania stosunku pracy. Jeśli pracodawca i pracownik nie ustalą, nawet w sposób dorozumiany, tej daty, przyjmuje się, że umowa rozwiązuje się wraz z zawarciem porozumienia.
Co ważne, bez uregulowania tego przez strony stosunku pracy, pracownikowi, z mocy samego prawa, nie przysługuje zwolnienie na poszukiwanie nowej pracy ani nie ma on obowiązku wykorzystania urlopu udzielonego mu w trybie art. 167 (1) Kodeksu pracy (tj. w okresie wypowiedzenia).
Zawarcie porozumienia nie wyklucza możliwości rozwiązania stosunku pracy przed nadejściem ustalonej daty, zwłaszcza przez pracodawcę z winy, lub nie, pracownika, lub pracownika w sytuacji uzyskania orzeczenia lekarskiego o szkodliwym wpływie wykonywanej pracy na jego zdrowie lub ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków przez pracodawcę.
Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem
Istotą wypowiedzenia jest to, że stanowi ono jednostronne oświadczenie jednej ze stron stosunku pracy skierowanego do drugiej strony.
Powoduje ono ustanie stosunku pracy wraz z określonym ustawowo terminem.
Termin wypowiedzenia zaczyna biec od dnia, w którym doszło ono do wiadomości pracownika lub pracodawcy w taki sposób, że możliwe było zapoznanie się z jego treścią. Co ważne, należy pamiętać, że dominujące jest stanowisko, zgodnie z którym dwukrotne awizowanie przesyłki poleconej stwarza domniemanie faktyczne możliwości zapoznania się z treścią wypowiedzenia (tak niejednokrotnie orzekał Sąd Najwyższy).
Wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę na czas nieokreślony powinno zawierać przyczynę uzasadniającą taką decyzję.
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia
Umowę o pracę rozwiązuje się nie tylko z zachowaniem okresu wypowiedzenia – Kodeks pracy dopuszcza także rozwiązanie jej bez wypowiedzenia. Podobnie jak rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem, rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia powoduje ustanie stosunku pracy z chwilą dojścia oświadczenia o wypowiedzeniu do drugiej strony.
Cofnięcie oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia, po jego dojściu do drugiej strony, jest możliwe jedynie za zgodą tejże strony, wyrażoną również w sposób dorozumiany.
Oświadczenie o rozwiązaniu umowy bez wypowiedzenia powinno być złożone na piśmie, a jego niezbędnym elementem, w przypadku pracodawcy, jest pouczenie pracownika o prawie odwołania się do sądu pracy.
Jeśli natomiast pracodawca wypowiada pracownikowi umowę bez wypowiedzenia, jest obowiązany wskazać przyczynę stojącą za podjęciem takiej decyzji (np. likwidacja dotychczasowego stanowiska pracy). Obowiązek ten ciąży również na pracowniku, nawet w przypadku wypowiadania umowy z powodu doświadczanego mobbingu.
Rozwiązanie umowy o pracę z uwagi na upływ czasu
Z oczywistych względów, umowa o pracę rozwiązuje się z mocy prawa wraz z upływem czasu, na jaki została zawarta.
Rozwiązanie umowy o pracę na okres próbny
Zgodnie z art. 30 § 2 Kodeksu pracy, umowa o pracę na okres próbny rozwiązuje się z upływem tego okresu, a przedtem może być rozwiązana za wypowiedzeniem.
Rozwiązanie umowy o pracę – pomoc prawna
Umowy o pracę często rozwiązywane są w napiętej atmosferze lub z naruszeniem obowiązujących przepisów prawa – pracownik występuje zwykle w takich relacjach w pozycji strony słabszej; stąd też w sytuacjach niejasnych, budzących wątpliwości na temat prawidłowości rozwiązania stosunku pracy i przysługujących pracownikowi praw, warto zasięgnąć rady u doświadczonego adwokata.
