W ramach tego artykułu omówię tzw. „karne” ograniczenie władzy rodzicielskiej, które reguluje art. 109 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Należy je odróżnić od „zwykłego” ograniczenia władzy jednemu z rodziców w sytuacji rozstania, które reguluje przepis art. 107 tego kodeksu.
Pierwsze kroki, jakie należy wykonać w celu ograniczenia władzy rodzicielskiej obecnemu lub byłemu partnerowi, powinniśmy wykonać w sądzie rejonowym. Wniosek może zostać złożony przez jednego z rodziców lub przez każdą inną osobę, która ma wiedzę dotyczącą zdarzeń, które mogą naruszać dobro dziecka. Przykładami takich sytuacji, może być przemoc domowa, niedożywienie dzieci itd. Sąd w wielu przypadkach może również postępować z urzędu. Taka sytuacja zmusza rodziców do pozyskania dowodów oraz świadków, którzy potwierdzą prawidłowość sprawowania przez nich opieki nad dzieckiem. Wnioski mogą być składane osobiście lub za pośrednictwem pełnomocnika. W momencie składania wniosku o ograniczenie władzy rodzicielskiej nie jest wymagana żadna opłata.
Czy władzę rodzicielską można przywrócić?
Tak. Władzę rodzicielską można przywrócić, a więc oznacza to, że nie jest to stan nieodwracalny. Ograniczenie władzy rodzicielskiej nie oznacza, że rodzic już nigdy nie będzie mógł sprawować opieki nad swoim dzieckiem. Taki wyrok nazywany jest sytuacją przejściową, co oznacza, że rodzic w każdym momencie może ubiegać się o odzyskanie pełni praw rodzicielskich. Decyzja o ograniczeniu władzy rodzicielskiej zapada w momencie, kiedy należy zabezpieczyć dobro dziecka, kiedy rodzic potrzebuje pomocy i sam nie jest w stanie tego zrobić. Ograniczenia władzy rodzicielskiej można dokonać również w przypadku, kiedy została ona już ograniczona, jednak dobro dziecka nadal jest zagrożone.
Na czym polega ograniczenie władzy rodzicielskiej?
Wśród kroków, jakie mogą zostać podjęte przez sąd, wyróżnić można:
- Poddanie wykonywania władzy rodzicielskiej nadzorowi kuratora sądowego,
- Sąd może narzucić rodzicowi określone zachowanie np. zobowiązanie dziecka do uczęszczania na terapię.
- Skierowanie małoletniego do organizacji lub dowolnej instytucji do przygotowania zawodowego lub placówki sprawującej kontrolę nad dziećmi.
- Zarządzenie o zabraniu dziecka z danej rodziny oraz umieszczenie małoletniego w rodzinie zastępczej lub w placówce opiekuńczo-wychowawczej. Decyzja zapada w momencie, kiedy są dowody na to, iż przebywanie z biologicznymi rodzicami wpływa negatywnie na dziecko i jego proces wychowania.
Jakie są skutki ograniczenia władzy rodzicielskiej?
Taki proces zawsze niesie za sobą konkretne skutki bez względu na wiek i płeć dziecka. Nierzadko są to dotkliwe skutki zarówno prawne dla rodzica, jak i psychiczne dla dziecka. Jednym z wielu skutków może być brak możliwości podejmowania niektórych decyzji dotyczących dziecka bez konsultacji z sądem. Sąd wskazuje wcześniej, o jakie sytuacje chodzi. Bez zgody sądu nie mogą zostać one podjęte w sposób samodzielny przez rodzica. Dodatkowo rodzina może mieć nadzór kuratora sądowego lub dziecko może trafić do rodziny zastępczej. Dziecko, które doświadczyło takiej zmiany bardzo cierpi, a odbudowanie jego zaufania może być bardzo trudne. Czuje się osamotnione, porzucone i niechciane, co może skutkować problemami społecznymi w przyszłości.
