WSTRZYMANIE PŁATNOŚCI RAT KREDYTOWYCH W PROCESACH FRANKOWYCH
Od czasu umożliwienia kredytobiorcom wystosowania roszczeń przeciwko bankom, wzrosła ilość spraw Frankowiczów w sądach. Coraz częściej decydują się oni na wniesienie do sądu pozwu z uwagi na nieważność umów kredytowych denominowanych lub indeksowanych do waluty franka szwajcarskiego. Jak w każdym postępowaniu, przepisy prawa przewidują możliwość żądania zabezpieczenia roszczenia.
Co to oznacza?
Celem postępowania zabezpieczającego uregulowanego w przepisach art. 730–757 k.p.c. jest zapewnienie tymczasowej ochrony prawnej roszczenia. Sąd może udzielić zabezpieczenia roszczenia przed procesem bądź w trakcie jego trwania. W przypadku Frankowiczów, skutkiem może być wstrzymanie obowiązku spłacania rat kredytowych aż do prawomocnego rozstrzygnięcia. Zważywszy na czas trwania postępowań, może spowodować to zdecydowane ułatwienie kredytobiorcom podjęcia decyzji o wniesieniu powództwa przeciwko bankowi. Nie będzie się to wiązało z potężnymi kosztami, a pomoże im stanąć na nogi. Aby zabezpieczyć ich interesy, sąd może zakazać złożenia przez pozwany bank oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytu. Zapobiega to natychmiastowemu obowiązkowi zwrotu wszystkich rat kredytu przez kredytobiorcę.
Sąd udzielając zabezpieczenia, normuje prawa i obowiązki stron postępowania na czas jego trwania. Według art. 730 [1] § 1 k.p.c. udzielenia zabezpieczenia można żądać, jeśli uprawdopodobni się roszczenie oraz wykaże interes prawny.
Przesłanki wstrzymania płatności
Pierwsza przesłanka określa argumenty uprawdopodobniające, że kredytobiorca podpisał umowę kredytową, która zawiera klauzule abuzywne. Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 3 października 2019 r. w głośniej sprawie K. Dziubak, J. Dziubak, sygn. C-260/18, wskazał jasno, jakie postanowienia zawarte w umowach są niezgodne z prawem, dlatego stosunkowo nietrudno będzie przestawić podobną argumentację przed sądem rozpatrującym wniosek o zabezpieczenie.
W orzecznictwie sądowym można znaleźć wyroki, nawet prawomocne, które wskazują, że wadliwy mechanizm indeksacji w umowie kredytu skutkuje nieważnością całej umowy. Jednymi z najciekawszych jest m.in. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2019 r. (sygn. V CSK 382/18) oraz Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 23 października 2019 r. (sygn. V ACa 567/18).
W celu udzielenia zabezpieczenia, sąd musi sprawdzić, czy strona posiada interes prawny, który podlega ochronie. Wnioskodawca musi wykazać, że brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w danej sprawie.
Pojęcie interesu prawnego uwzględnia również sytuację prawną strony, która żąda zabezpieczenia. Wnioskodawca może wywodzić interes prawny z niepewności w zakresie treści stosunku prawnego łączącego z bankiem, z uwagi na wątpliwości co do zgodności postanowień umowy kredytu z prawem, a co za tym idzie niepewności co do wysokości i sposobu realizacji zobowiązania. Już bowiem samo uznanie, że w umowie której jest stroną, zawarte są niedozwolone postanowienia, udowadnia istnienie interesu prawnego.
Kredytobiorca może uzyskać ochronę prawną z uwagi na nieważność całości umowy bądź jej poszczególnych postanowień. Celem powództwa frankowego jest wywalczenie braku konieczności spłacania w dalszym ciągu rat kredytu. W związku z tym, wniosek o zabezpieczenie powodować ma wstrzymanie płatności na rzecz pozwanego banku. Bardzo ważna jest kwestia udzielenia przez sąd bankowi zakazu wypowiedzenia umowy kredytu. Kredytodawca nie będzie mógł przekazywać informacji o nierzetelnym kredytobiorcy do Biura Informacji Kredytowej bądź Bankowego Rejestru. W przeciwnym wypadku, Frankowicze byliby pozbawieni możliwości udzielenia im przez banki kredytu.
Z uwagi na konieczność możliwie szybkiej ochrony praw, sąd musi niezwłocznie rozpoznać wniosek o zabezpieczenie. Wydane postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia jest natychmiast wykonalne. Wniosek o zabezpieczenie wiąże się z kosztami w wysokości 100 zł. Jego wywiedzenie nie pociąga więc za sobą dużych kosztów.
Sądy już wielokrotnie udzielały zabezpieczenia Frankowiczom w postaci wstrzymania obowiązku dokonywania przez kredytobiorców spłat rat kredytu do czasu uprawomocnienia się wyroku w sprawie frankowej oraz zakazywały bankom wypowiedzenia umów kredytowych. Wskazywały, że stwierdzenie nieważności umowy przesądza nie tylko o możliwości domagania się zwrotu już spełnionych świadczeń, ale również rozstrzyga w sposób ostateczny o braku obowiązku spełniania na rzecz banku świadczeń w przyszłości, a więc o zezwoleniu na zaprzestanie spłaty kolejnych rat kredytu.
Przełomowe postanowienie w sprawie kredytu denominowanego
Frankowicze już wielokrotnie udowodnili, że warto składać wnioski o zabezpieczenie, niezależnie od tego, z którym bankiem się walczy. Świadczy o tym najlepiej fakt, że niedawno udało się wstrzymać płatności rat nie tylko z kredytów indeksowanych, ale również z kredytów denominowanych.
Różnią się one ustaleniem, w jakiej walucie określona jest w umowie wartość zobowiązania i w jakiej walucie następuje jego wypłata.
Kredyty indeksowane były udzielane w złotówkach, a następnie waloryzowane w walucie obcej. W dniu uruchomienia finansowania, kwota kapitału kredytu bądź jego część, była przeliczana na walutę obcą według obowiązującego w tym dniu kursu. Wysokość kredytu była znana, jednak saldo zadłużenia w walucie obcej oraz wysokość poszczególnych rat zależały od kursu walutowego.
Kredyt denominowany polegał na określaniu zarówno kwoty zobowiązania oraz tej zapisanej w umowie w walucie obcej. Wypłata środków następowała natomiast w złotówkach, w wysokości obliczonej według kursu obowiązującego w dniu wypłaty.
Wstrzymanie płatności rat kredytu denominowanego dotyczyło umowy z Deutsche Bank. W stosunku do tego rodzaju kredytu, judykatura nie ustaliła spójnej koncepcji. Bank w trakcie trwania postępowań wskazywał, że udostępniał kredytobiorcom franki w ramach kredytów. Według stanowiska banku, nawet po usunięciu postanowień odsyłających do kursów tabelarycznych banku, umowę można było wykonać.
Sąd dał wiarę twierdzeniom Frankowiczów, którzy teraz mogą mieć nadzieję na orzeczenie nieważności umowy z Deutsche Bank, z uwagi na uprawdopodobnienie roszczenia o nieważność umowy.
Wakacje kredytowe – niedozwolone klauzule
Kolejne ważne postanowienie wydał Sąd Okręgowy w Warszawie w dniu 12 maja 2020 r. Przychylił się on do wniosku zgłoszonego przez Rzecznika Finansowego o udzielenie zabezpieczenia roszczenia w przedmiocie zaniechania nieuczciwej praktyki rynkowej przeciwko Santander Bank. Wedle wniosku, nieuczciwa praktyka banku polegała na zawieraniu w aneksach, odnoszących się do wakacji kredytowych, postanowień mających na celu uzyskanie od klientów potwierdzenia wysokości bezspornego zadłużenia względem banku.
Bank ma natychmiast zaprzestać stosowania nieuczciwych praktyk, które polegają na stosowaniu we wzorcach umów lub aneksów do nich zawartych w zakresie kredytów denominowanych lub indeksowanych do waluty obcej, postanowień umownych potwierdzających w sposób bezpośredni lub dorozumiany ważność umowy kredytowej, a także zaprzestać stosować w nich klauzul niedozwolonych zawierających postanowienia potwierdzającego, że „bank posiada niesporną wierzytelność wobec kredytobiorcy” albo postanowienia równoważnego.
Zdaniem Rzecznika Finansowego banki powinny przedstawić osobom, które już takie aneksy zawarły, odpowiednie oświadczenia zawierające poprawki do porozumień.
Wszystkie te działania ukazują problemy, z jakimi muszą się mierzyć Frankowicze, szczególnie w tak trudnym czasie pandemii, kiedy wykorzystanie nieuczciwych praktyk, może prowadzić do coraz większych problemów finansowych kredytobiorców.
Niezależnie od tego, pojawia się również nadzieja, że sądy coraz częściej biorą pod ochronę interesy Frankowiczów, co w przyszłości pomoże im w zakończeniu walki z bankami. Warto więc skontaktować się z kancelarią w celu podjęcia kroków, które zwiększą szanse w postępowaniach w sprawach kredytów frankowych.
