Dobrowolne zrzeczenie się praw rodzicielskich

Dobrowolne zrzeczenie się praw rodzicielskich

Władza rodzicielska to atrybut, który przysługuje automatycznie rodzicom dziecka. Obejmuje szereg praw i obowiązków istotnych pod kątem dobra małoletniego. Czasami zdarzają się sytuacje, w których rodzice nie są w stanie odpowiednio wykonywać swojej władzy rodzicielskiej. Sprawdzamy, czy można dobrowolnie zrzec się praw rodzicielskich.

Na czym polega władza rodzicielska?

Władza rodzicielska to prawo i obowiązek rodziców do sprawowania pieczy nad dzieckiem oraz jego wychowania z poszanowaniem godności i praw małoletniego. Jej realizacja musi uwzględniać dobro dziecka i interes społeczny.

Władza rodzicielska polega przede wszystkim na zapewnieniu dziecku opieki. Rodzice są zobowiązani chronić dziecko na co dzień, zaspokajać jego podstawowe potrzeby – nie tylko fizyczne, ale również emocjonalne – a także wychowywać je i dbać o jego zdrowie. Głównym celem władzy rodzicielskiej jest zapewnienie małoletniemu rozwoju i dobrego samopoczucia.

Władza rodzicielska dodatkowo uprawnia i zobowiązuje do sprawowania pieczy nad majątkiem dziecka. Kodeks rodzinny i opiekuńczy zastrzega, że osoby, które ją sprawują, przed podjęciem ważnych decyzji dotyczących małoletniego powinni uwzględnić jego zdanie na ten temat, o ile pozwala na to stopień dojrzałości.

Rodzaje władzy rodzicielskiej

W zależności od sytuacji rodziny można wyróżnić 3 rodzaje władzy rodzicielskiej.

Najpopularniejszym rodzajem władzy rodzicielskiej jest władza obustronna, która przysługuje obojgu rodzicom albo opiekunom małoletniego. Najczęściej w praktyce spotyka się władzę rodzicielską obustronną równorzędną, gdy każda z uprawnionych osób ma takie same prawa i obowiązki w stosunku do dziecka. W tym przypadku decyzje związane z opieką, wychowaniem i majątkiem dziecka są podejmowane wspólnie. Władza obustronna nierównorzędna oznacza, że jeden z rodziców ma ograniczone prawa i obowiązki co do małoletniego.

Władza rodzicielska jednoosobowa przysługuje tylko jednemu rodzicowi albo opiekunowi dziecka. W takiej sytuacji to on korzysta z pełni praw i obowiązków związanych z opieką i wychowaniem dziecka.

Władza rodzicielska zastępcza to z kolei szczególny rodzaj władzy rodzicielskiej, który przysługuje osobom ustanowionym opiekunami prawnymi dziecka po odebraniu władzy rodzicielskiej. Taka decyzja jest możliwa tylko w określonych przypadkach.

Ograniczenie i odebranie władzy rodzicielskiej

Co do zasady władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom i trwa aż do osiągnięcia pełnoletności. W niektórych sytuacjach może być jednak ograniczona albo odebrana.

Chodzi o przypadki, w których rodzic albo opiekun dziecka nie wypełnia należycie swoich obowiązków bądź działa wprost na niekorzyść małoletniego. Podstawą do pozbawienia władzy rodzicielskiej jest m.in. stosowanie przemocy fizycznej lub psychicznej oraz istotne zaniedbania w zakresie opieki, wychowania czy utrzymania.

Jeżeli zachodzi przeszkoda w wykonywaniu władzy rodzicielskiej, która ma charakter przemijający, sąd opiekuńczy może orzec o jej zawieszeniu. Gdy przyczyna takiej decyzji nie będzie dłużej istnieć, zawieszenie można uchylić.

Niestety, czasami zdarza się, że przeszkoda do sprawowania władzy rodzicielskiej jest trwała albo – co gorsza – rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swoje obowiązki względem dziecka. W takiej sytuacji sąd opiekuńczy pozbawi rodziców – albo tylko jednego rodzica, jeśli zasadność takiego orzeczenia wynika ze stanu sprawy – władzy rodzicielskiej.

Pozbawienie władzy rodzicielskiej lub jej zawieszenie może być orzeczone także w wyroku orzekającym rozwód, separację albo unieważnienie małżeństwa.

Czy można zrzec się praw rodzicielskich?

Określenie „zrzeczenie się praw rodzicielskich” może na pierwszy rzut oka sugerować, że w przepisach ustanowiono specjalną procedurę, która umożliwia zrezygnowanie z władzy rodzicielskiej. Należy podkreślić, że w polskim prawie nie ma możliwości automatycznego zrzeczenia się praw rodzicielskich w drodze oświadczenia woli. Aby pozbawić rodzica praw rodzicielskich, muszą zachodzić ku temu istotne powody.

Jeżeli rodzic chce się zrzec praw rodzicielskich, musi skierować się do sądu. Analogicznie z wnioskiem o pozbawienie drugiego z rodziców praw rodzicielskich może wystąpić rodzic. W sprawie konieczne będzie przedstawienie określonych dokumentów, w tym nie tylko aktu urodzenia dziecka czy dokumentu tożsamości, ale również m.in. dokumentów wykazujących sytuację rodzinną i pozwalających wykazać zasadność decyzji. Sąd rozpatrzy każdą sprawę indywidualnie. Decyzja o pozbawieniu rodzica praw rodzicielskich może być uzasadniona np. nadużywaniem przez niego władzy rodzicielskiej czy zaniedbywaniem małoletniego.

Rodzic, który chce się zrzec praw rodzicielskich w stosunku do dziecka, musi pamiętać, że pozbawienie władzy rodzicielskiej nie wpływa na obowiązek alimentacyjny. Z tego powodu nawet w sytuacji, gdy sąd podejmie decyzję o odebraniu praw do dziecka, rodzic dalej będzie zobowiązany do płacenia alimentów.

Facebook
LinkedIn

Najnowsze Artykuły

Sankcja kredytu darmowego – na czym polega i kiedy ma zastosowanie?

4 lutego, 2025

Dziedziczenie długów – co się z tym wiąże i czy można tego uniknąć?

3 lutego, 2025

TSUE zajmie się sankcją kredytu darmowego – umowy cesji wierzytelności pod lupą

30 stycznia, 2025

Dobrowolne zrzeczenie się praw rodzicielskich

23 stycznia, 2025

Social Media

Formularz kontaktowy
Zapraszamy do kontaktu

Formularz został wysłany

Skontaktujemy się z tobą w ciągu 24h

Jesteśmy w trakcie analizowania twojego problemu.