Pytania na sprawie rozwodowej

Rozwód stanowi szczególne wydarzenie w życiu małżonków chcących rozwiązać zawarty między nimi związek małżeński. Złożenie pozwu stanowi zaledwie pierwszy krok na drodze do rozwodu, a przesłuchanie stron jest w tego rodzaju sprawach obowiązkowe, w związku z czym sąd po wpłynięciu pozwu, wyznacza termin i wzywa strony (małżonków) celem przeprowadzenia dowodu z ich zeznań w sprawie. Konieczność przesłuchania małżonków w sprawie rozwodowej wynika z obowiązku ustalenia przez sąd, czy faktycznie doszło do trwałego i zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego (najogólniej mówiąc, pożycie małżeńskie obejmuje wszelkie więzi łączące małżonków wyrażające się na płaszczyznach duchowej, fizycznej i gospodarczej)i czy nie zachodzą żadne z negatywnych przesłanek rozwodu, tj:

1. wskutek rozwodu miałoby ucierpieć dobro wspólnych, małoletnich dzieci,
2. orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego,
3. z żądaniem orzeczenia rozwodu wystąpił małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi z małżonków wyraził na to zgodę albo nie wyraził zgody, ale jego odmowa stoi w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego.

Jest oczywiste, z uwagi na charakter sprawy rozwodowej, że to małżonkowie posiadają informacje kluczowe dla sądu do poczynienia ww. ustaleń.

Od czego zależy treść pytań zadawanych na rozprawie rozwodowej?

Rodzaj i stopień szczegółowości pytań zależy od okoliczności sprawy, w tym od tego, czy wnosi się o rozwód z orzeczeniem o winie bądź nie. Nie ulega wątpliwości, że co do zgodnych w zakresie trwałego i zupełnego rozkładu pożycia oraz decyzji o rozwodzie małżonkowie (kiedy strony ustaliły wszystkie okoliczności, choćby w zakresie określenia momentu rozkładu pożycia itd.), sąd ma mniej pytań mających na celu ustalenie ww. kwestii. Inaczej ma się sprawa w przypadku małżonków poróżnionych, w sprawach, w których jedna ze stron domaga się rozwodu z orzeczeniem o winie drugiego małżonka. Wówczas strony powinny być świadome, że sąd będzie zadawać szereg dodatkowych, często szczegółowych pytań, które pozwolą na weryfikację faktów wynikających ze zgromadzonego materiału dowodowego.

Na zakres pytań zadawanych przez sąd mogą mieć wpływ również wnioski kierowane przez małżonków, na przykład wnioski dotyczące świadczeń alimentacyjnych czy władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi. Sąd w takim przypadku musi zbadać sytuację finansową stron, usprawiedliwione potrzeby uprawnionego do świadczeń alimentacyjnych czy relacji stron z dziećmi.

Zgodnie z brzmieniem art. 441 Kodeksu postępowania cywilnego, celem postępowania dowodowego (na które oczywiście składa się przesłuchanie stron) jest:

1. ustalenie okoliczności dotyczących rozkładu pożycia,
2. ustalenie okoliczności dotyczących dzieci stron i ich sytuacji,
3. (w razie uznania powództwa) ustalenie przyczyn, które skłoniły do tego stronę pozwaną w sprawie

Jakich pytań można spodziewać się podczas składania zeznań?

Pytania zadawane przez sąd podczas rozprawy mają na celu wszechstronne ustalenie okoliczności faktycznych dotyczących zawarcia związku małżeńskiego, jego przebiegu, przyczyn jego rozpadu oraz sytuacji związanych z dziećmi stron. Ze względu na wagę społeczną, przesłuchanie małżonków powinno zostać przeprowadzone jak najbardziej wnikliwie i dokładnie, a najczęściej można spodziewać się pytań o:

1. datę i miejsce zawarcia małżeństwa,
2. zawarcie określonej umowy regulującej ustrój majątkowy (oświadczenie małżonków w tym zakresie musi znaleźć się w protokole rozprawy, jak wskazuje na to art. 433 kpc)
3. układanie się w związku na płaszczyznach duchowej, fizycznej i gospodarczej;
4. moment ustania pożycia intymnego,
5. wskazanie momentu zaprzestania prowadzenia przez małżonków wspólnego gospodarstwa,
6. wspólne zamieszkiwanie,
7. moment rozpadu pożycia na płaszczyznach duchowej, fizycznej i gospodarczej,
8. powody, kiedy w małżeństwie zaczęło dziać się źle (konieczne jest udzielenie odpowiedzi w sposób wyczerpująco opisujący przyczyny, które spowodowały psucie się małżeństwa, na przykład alkohol i inne używki, uchylanie się od wspólnego prowadzenia gospodarstwa, przemoc, zdrada),
9. moment zaniknięcia strony uczuciowej w małżeństwie,
10. pozostawanie przez jednego z małżonków w związku pozamałżeńskim,
11. posiadanie wspólnych dzieci, a w przypadku udzielenia odpowiedzi twierdzącej, pytania dotyczące ich wieku i płci (oświadczenie małżonków w tym zakresie musi znaleźć się w protokole rozprawy, jak wskazuje na to art. 433 kpc),
12. posiadanie dzieci spoza małżeństwa,a w przypadku udzielenia odpowiedzi twierdzącej, pytania dotyczące ich wieku i płci (oświadczenie małżonków w tym zakresie musi znaleźć się w protokole rozprawy, jak wskazuje na to art. 433 kpc),
13. osiągane zarobki (oświadczenie małżonków w tym zakresie musi znaleźć się w protokole rozprawy, jak wskazuje na to art. 433 kpc),
14. określenie, czy strona kocha jeszcze małżonka,
15. podejmowanie próby naprawienia relacji,
16. dostrzeganie szansy na pojednanie między małżonkami.

O czym należy jeszcze pamiętać?

Wspomniany art. 433 Kodeksu postępowania cywilnego to wyraz dążenia do uzyskania w drodze oświadczenia pochodzącego od małżonków informacji o poszczególnych członkach rodziny, stosunkach majątkowych i źródłach dochodu obojga małżonków, a także innych obowiązkach ich obciążających. Stanowi on również podstawowe okoliczności, co do których strony są przesłuchiwane.

Jak wspomniano powyżej, w polskim prawie przesłuchanie obojga małżonków jest obowiązkowe, a zasadą jest przesłuchanie w formie ustnej, w związku z czym strona nie powinna odczytywać treści swoich wypowiedzi po ich uprzednim ujęciu w formie pisemnej. Należy również pamiętać, że w przypadku nieposiadania przez małżonków wspólnych, małoletnich dzieci, sąd może ograniczyć całe postępowanie dowodowe do przesłuchania małżonków. Ważna jest również świadomość mówienia przez małżonków prawdy, o czym sąd, przed przystąpieniem do przesłuchania, ich uprzedza. Wydanie przez sąd prawidłowego orzeczenia jest uzależnione od wnikliwego przesłuchania małżonków, bez ograniczenia się do zbadania jedynie okoliczności zewnętrznych (jak chociażby oddzielne zamieszkiwanie małżonków), które nie zawsze pozwalają stwierdzić zupełny i trwały rozkład pożycia. Stąd też udzielenie odpowiedzi na ww. pytania zgodnie z prawdą pozwoli sądowi zbadać element psychiczny, niezbędny do oceny rozpadu pożycia małżonków.

Jeśli interesujesz się tematami związanymi z rozwodami, sprawdź również poniższe artykuły:

1. Sprawa rozwodowa – czy potrzebujesz pomocy adwokata?
2. Kiedy rozwód się uprawomocnia?
3. Jakie są koszty rozwodu i kto pokrywa koszty sprawy rozwodowej?
4. Jak przygotować się do rozwodu? Omówienie prawne, koszty oraz niezbędne dokumenty
5. Separacja a rozwód – czym to się różni?
6. Unieważnienie małżeństwa