Utrzymywanie kontaktów z dzieckiem jest zarówno prawem, jak i obowiązkiem rodziców. W przypadku, gdy rodzice dziecka nie mieszkają wspólnie, a dziecko przebywa stale u jednego z nich, sposób utrzymywania kontaktów rodzice małoletniego powinni ustalić wspólnie, kierując się przede wszystkim jego dobrem.

Rodzice, w przypadku uzyskania konsensusu, mogą uregulować kontakty poprzez porozumienie, ugodę zawartą przed mediatorem lub ugodę sądową. Niejednokrotnie jednak, z uwagi na konflikt pomiędzy nimi oraz brak wspólnego stanowiska w przedmiocie częstotliwości i sposobu wykonywania kontaktów z dzieckiem, konieczne jest uregulowanie tej kwestii przez sąd w wyroku rozwodowym lub w postanowieniu wydanym w wyniku złożenia przez jednego z rodziców wniosku o ustalenie kontaktów z dzieckiem.

Kontakty z dzieckiem mogą być wykonywane m.in. poprzez:

• kontakt bezpośredni (spotkania w miejscu zamieszkania dziecka lub poza nim) 
• kontakt telefoniczny,
• korzystanie ze środków komunikacji elektronicznej (rozmowy przez komunikatory – skype, facebook),
• utrzymywanie korespondencji.

Wniosek o uregulowanie o kontaktów z małoletnim mogą złożyć również dziadkowie, rodzeństwo, powinowaci w linii prostej, a także inne osoby, które łączy więź z dzieckiem, jeżeli przez dłuższy czas sprawowały nad nim pieczę.

Wniosek o ustalenie kontaktów z dzieckiem

W sytuacji, gdy rodzice małoletniego nie mogą dojść do porozumienia, każdy z nich może wystąpić do właściwego miejscowo dla miejsca zamieszkania małoletniego Wydziału Rodzinnego i Nieletnich Sądu Rejonowego ze stosownym wnioskiem o ustalenie kontaktów z dzieckiem.

Wniosek o ustalenie kontaktów powinien spełniać wszystkie wymogi pisma procesowego wskazane w  art. 126 Kodeksu Postępowania Cywilnego, w szczególności: 

• oznaczenie sądu, do którego pismo jest kierowane,
• odpowiednie oznaczenie stron obejmujące imiona, nazwiska, numery PESEL oraz adresy zamieszkania, 
• oznaczenie rodzaju pisma (wniosek o ustalenie kontaktów),
• odpowiednio sformułowane wnioski,
• dowody na poparcie przedstawionych twierdzeń, którymi, w zależności od stanu faktycznego, mogą być m.in.:
  • odpis skrócony aktu urodzenia dziecka,
  • odpis wyroku rozwodowego,
  • odpis prawomocnego postanowienia, na podstawie którego uprzednio zostały ustalone kontakty z dzieckiem,
• dowód uiszczenia opłaty w wysokości 100 złotych,
• uzasadnienie.

Odpowiedni sposób sformułowania wniosku o ustalenie kontaktów z dzieckiem

Dobro dziecka jest naczelną wartością, którą kieruje się sąd w postępowaniach o ustalenie kontaktów. Sąd, ustalając sposób, częstotliwość oraz miejsce wykonywania kontaktów, bierze pod uwagę szereg okoliczności, m.in. wiek dziecka, stopień jego rozwoju, samodzielność, a także odległość dzielącą miejsce zamieszkania dziecka i rodzica. 

Kontakty rodzica z dzieckiem w wieku niemowlęcym, przedszkolnym oraz szkolnym wykonywane będą w sposób odmienny. W przypadku dzieci karmionych mlekiem matki, przy ustalaniu sposobu wykonywania kontaktów należy uwzględnić brak możliwości rozdzielenia go z matką na dłuższy czas. Z kolei, kierując się dobrem dziecka w wieku szkolnym, należy uwzględnić obowiązki małoletnich związane z edukacją oraz zajęciami dodatkowymi. Kontakty powinny zostać ustalone w sposób umożliwiający zarówno rodzicom, jak i dziecku, sprawne funkcjonowanie w życiu codziennym.

Harmonogram wykonywania kontaktów z dzieckiem w wieku przedszkolnym i szkolnym może zostać uregulowany poprzez ustalenie, że będą się odbywać w:

• I i III weekend każdego miesiąca,
• okresie Świąt Bożego Narodzenia z podziałem na oznaczone dni w latach parzystych i nieparzystych (np. Wigilia lub pierwszy i drugi dzień świąt Bożego Narodzenia),
• w okresie Świąt Wielkanocnych z podziałem na oznaczone dni w latach parzystych i nieparzystych,
• pierwszy lub drugi tydzień każdych ferii zimowych,
• w okresie wakacji przez pierwsze dwa tygodnie lipca oraz pierwsze dwa tygodnie sierpnia,
• w okresie wakacji w lipcu, począwszy od pierwszego dnia do ostatniego dnia miesiąca.

Prawidłowo sformułowany wniosek o uregulowanie kontaktów powinien ponadto zawierać:

• miejsce wykonywania kontaktów, np. w miejscu zamieszkania rodzica, dziecka,
• sposób oraz czas rozpoczęcia i zakończenia kontaktów, np. każdorazowo od piątku po zakończeniu zajęć szkolnych, kiedy to ojciec odbierze dziecko ze szkoły lub zajęć dodatkowych, do niedzieli do godziny 20:00, kiedy to ojciec odwiezie dziecko do miejsca zamieszkania matki.

Wniosek o uregulowanie kontaktów, oprócz sposobu wykonywania kontaktu osobistego, może również regulować sposób wykonywania kontaktów telefonicznych lub porozumiewania się na odległość przy użyciu innych środków, w tym ze środków komunikacji elektronicznej.

Wniosek o zabezpieczenie

Zarówno sprawy o rozwód, jak i ustalenie sposobu wykonywania kontaktów, mogą toczyć się przez długi czas. Prawidłowe wykonywanie kontaktów z małoletnim ma doniosłe znaczenie dla utrzymania odpowiednich więzi z dzieckiem. W przypadku, gdy rodzic z którym dziecko mieszka, utrudnia wykonywanie kontaktów z drugim rodzicem, konieczne jest złożenie wniosku o udzielenie zabezpieczenia wykonywania kontaktów w trakcie trwania postępowania. Wniosek o zabezpieczenie nie może zmierzać do zaspokojenia w całości roszczenia strony. Zabezpieczenie powinno dotyczyć wyłącznie okresu obejmującego przewidywany czas trwania postępowania. 

 Wniosek o zabezpieczenie może zostać złożony:

• przed wszczęciem postępowania,
• w piśmie inicjującym postępowanie o rozwód lub ustalenie kontaktów,
• w trakcie trwania postępowania.

Wniosek o udzielenie zabezpieczenia w piśmie inicjującym postępowanie, tj. wniosku lub pozwie, nie wiąże się z obowiązkiem uiszczenia dodatkowej opłaty skarbowej. W przypadku jednak, gdy wniosek o zabezpieczenie jest złożony przed wszczęciem postępowania lub w trakcie jego trwania, strona zobowiązana będzie do uiszczenia stosownej opłaty od wniosku. Ponadto, złożenie pisma zawierającego wniosek o zabezpieczenie przed wszczęciem postępowania, wiąże się z wyznaczeniem przez sąd terminu na złożenie pisma wszczynającego postępowanie. Po bezskutecznym upływie tego terminu, wniosek zostanie oddalony.

Wniosek o zabezpieczenie kontaktów należy uzasadnić, wykazując swój interes prawny oraz  prawdopodobność roszczenia.

Wsparcie prawnika w sprawach o ustalenie kontaktów z dzieckiem

Sporządzenie dopracowanego planu wykonywania kontaktów, przy uwzględnieniu sytuacji życiowej dziecka, jak i rodziców, jest niezwykle istotne z uwagi na konieczność dbania o dobro dziecka, jego odpowiednie relacje z rodzicami oraz bezkonfliktowe dzielenie się wykonywaniem kontaktów z dzieckiem pomiędzy rodzicami. Zasadne jest skorzystanie z pomocy profesjonalnego pełnomocnika, który, bazując na swej wiedzy i doświadczeniu zawodowym, będzie świadczyć pomoc przy sporządzeniu planu, próbach osiągnięcia przez rodziców porozumienia, a także będzie reprezentować stronę przed mediatorem i w postępowaniu sądowym.