Rozwód to trudne przeżycie dla byłych partnerów. Jeśli w grę wchodzi orzeczenie o winie, postępowanie się wydłuża i wiąże się jeszcze z większym stresem. Małżonkowie zastanawiają się często, czy ewentualne uznanie winy jednego z nich za rozpad pożycia małżeńskiego wpływa na podział majątku. Tłumaczymy, jakie obowiązują zasady w tym zakresie.
Rozwód z orzeczeniem o winie a rozwód bez orzekania o winie – różnice
W Polsce istnieją dwie formy rozwodu – z orzekaniem i bez orzekania o winie.
Sąd, który wydaje wyrok rozwodowy bez orzekania o winie, nie ustala, który z partnerów jest odpowiedzialny za rozpad pożycia małżeńskiego. W takiej sprawie małżonkowie nie biorą na siebie odpowiedzialności za zakończenie związku i nie uzasadniają, kto z nich doprowadził do niego. Takie orzeczenie jest możliwe, jeśli strony wystąpią ze zgodnym wnioskiem o rozwód na podstawie porozumienia. To zdecydowanie szybszy i bardziej sprawny sposób zakończenia sprawy. Brak „prania brudów” sprawia z kolei, że postępowanie jest mniej bolesne dla stron i ich dzieci.
Czasami jednak zachodzą sytuacje, w których wyraźną winę za rozkład pożycia małżeńskiego ponosi jeden z małżonków. Jeśli taka będzie wola jednego z partnerów, może wystąpić do sądu o orzeczenie rozwodu z winy drugiego z nich. Wina może być też stwierdzona po stronie obojga małżonków.
Aby wykazać zasadność orzeczenia o winie, trzeba przedstawić odpowiednie dowody. Przesłanką takiego rozstrzygnięcia może być np. przemoc, zdrada czy uzależnienie. Postępowania w sprawie rozwodu z orzeczeniem o winie są najczęściej dłuższe, bardziej kosztowne i stresujące. Ostateczna decyzja o tym, które rozwiązanie wybrać, zależy jednak przede wszystkim od indywidualnej sytuacji partnerów.
Czy zasady podziału majątku różnią się w zależności od rodzaju rozwodu?
Po sprawie rozwodowej trzeba jeszcze zadbać o zakończenie wspólnych spraw byłych partnerów. Podstawa to w większości przypadków dokonanie podziału majątku. Można przeprowadzić go polubownie, w tym przed notariuszem. Jeśli jednak strony nie są zgodne co do sposobu podziału, pozostaje im droga sądowa.
W takim postępowaniu sąd co do zasady dąży do równego podziału majątku, ponieważ małżonkowie pozostający w ustroju wspólności majątkowej mają równy udział w majątku wspólnym. W uzasadnionych przypadkach istnieje jednak możliwość orzeczenia o nierównym podziale majątku.
Zgodnie z art. 43 § 2 i 3 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, żeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym.
Teoretycznie więc, jeżeli uda się wykazać, że do rozpadu małżeństwa przyczyniło się zaniedbane swoich obowiązków przez jednego z małżonków, sąd może odstąpić od orzeczenia równych udziałów. Szczególnie uzasadnione może być takie orzeczenie w sytuacji, gdy z tych powodów doszło do znacznej dysproporcji w powstaniu wspólnego majątku. Nie można jednak zazwyczaj mówić o zasadności ustalenia nierównych udziałów na przykład, jeśli żona nie zarabiała, bo zajmowała się domem.
Czy zdrada małżonka wpływa na podział majątku?
Nie ma wątpliwości, że polskie prawo dopuszcza możliwość ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym. W praktyce takie rozstrzygnięcie ma jednak miejsce rzadko i może nastąpić tylko z ważnych powodów. To co do zasady uzasadniają je takie nieodpowiednie zachowania, które doprowadziły do uszczuplenia majątku wspólnego albo nie prowadziły do jego zwiększenia.
W tych okolicznościach można stwierdzić, że sama zdrada nie może być bezpośrednią przesłanką określenia nierównego podziału majątku wspólnego. Inne rozstrzygnięcie może mieć miejsce, gdy niewierność była połączona ze złym zarządzaniem majątkiem.
Warto pamiętać, że każdą przesłankę nierównego podziału majątku trzeba odpowiednio udowodnić. Jeśli chcesz walczyć o takie rozstrzygnięcie, odpowiednio przygotuj się do tego procesu i zadbaj o profesjonalne wsparcie prawne.
Podział majątku a umowa majątkowa małżeńska (tzw. „intercyza”)
Walczysz o rozwód z orzeczeniem o winie z małżonkiem, z którym pozostajesz w ustroju rozdzielności majątkowej? Akt notarialny wywołujący taki stan – popularnie zwany intercyzą – może sprawić, że nie dojdzie do powstania majątku wspólnego małżonków.
Jeśli zdecydowaliście się na podpisanie takiego dokumentu, prawdopodobnie postępowanie o podział majątku nie będzie potrzebne, więc załatwienie wspólnych spraw będzie możliwe znacznie szybciej i sprawniej. Wyjątek to np. sytuacja, gdy nabyliście wspólnie spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego albo jeden z Was wzbogacił się kosztem drugiego.
Rozwód z orzeczeniem o winie nie przesądza o nierównym podziale majątku wspólnego po rozwodzie. Za takim rozstrzygnięciem przemawiają ważne powody, takie jak np. przyczynienie się jednego z partnerów do uszczuplenia majątku przez hazard. Jeśli zastanawiasz się, czy w swojej sprawie możesz walczyć o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym, zleć analizę kancelarii specjalizującej się w sprawach rozwodowych.
