Spis treści:
Pojęcie dziedziczenia kojarzy się co do zasady z powiększeniem majątku. Niestety, nie można zapominać, że dziedziczeniu podlegają również długi. Jeśli jesteś powołany do spadku i przypuszczasz, że spadkodawca miał długi, warto działać. Wyjaśniamy, jakie są zasady dziedziczenia długów i co zrobić, aby uniknąć związanych z tym problemów.
Dziedziczenie a długi
Dziedziczenie może się odbywać na podstawie testamentu albo ustawy. Jeśli zmarły nie sporządził testamentu, decydujący będzie porządek wskazany w kodeksie cywilnym, który w pierwszej kolejności do spadku powołuje najbliższych.
Kodeks cywilny rozstrzyga, że z chwilą śmierci na uprawnionych do spadku przechodzą zarówno prawa, jak i obowiązki spadkodawcy. Tym samym dziedziczenie nie musi oznaczać, że spadkobiercy powiększą swój majątek. W praktyce może się okazać, że zmarły miał długi. W takiej sytuacji za ich spłatę co do zasady są odpowiedzialni spadkobiercy. Na szczęście istnieją sposoby, aby zabezpieczyć się na taką ewentualność.
Jak uniknąć dziedziczenia długów?
Spadkobierca ma możliwość podjęcia świadomej decyzji co do tego, czy przyjmuje spadek i bierze na siebie ryzyko poniesienia ewentualnych kosztów związanych z długami spadkodawcy. Do wyboru ma:
- Przyjęcie spadku bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste) – w takiej sytuacji uprawniony do spadku odpowiada całym swoim majątkiem za długi spadkodawcy.
- Przyjęcie spadku z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza) – jeśli spadkobierca zdecyduje się na taki krok, będzie co prawda odpowiadał za odziedziczone długi spadkowe, ale ograniczona będzie górna granica tej odpowiedzialności – do wysokości majątku, który otrzyma. Dla przykładu, jeśli zmarły pozostawi po sobie 50 tysięcy złotych w gotówce, a jego długi wyniosą 100 tysięcy złotych, odpowiedzialność będzie ograniczona do 50 tysięcy złotych.
- Odrzucenie spadku – taka decyzja sprawia, że uprawniony do spadku rezygnuje zarówno z ewentualnych korzyści, jak i zobowiązań. Dzięki temu ma pewność, że nie będzie zobowiązany do spłaty długów zmarłego. W takiej sytuacji spadek przechodzi na kolejne uprawnione osoby.
Warto podkreślić, że jeśli spadkobierca nie złoży w terminie oświadczenia co do przyjęcia albo odrzucenia spadku, będzie to jednoznaczne z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
Jak odrzucić spadek?
Spadkobierca może złożyć oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o tytule swego powołania. Aby dotrzymać terminu, wystarczy złożyć przed jego upływem wniosek do sądu o odebranie oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku. Decyzję należy podjąć świadomie, ponieważ nie można jej odwołać.
Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku składa się przed sądem albo notariuszem. Można je złożyć ustnie bądź pisemnie (z podpisem urzędowo poświadczonym). Dopuszczalne jest też złożenie oświadczenia przez pełnomocnika. W takim wypadku forma pełnomocnictwa musi być analogiczna.
Kiedy warto odrzucić spadek?
Spadek warto odrzucić przede wszystkim w sytuacji, gdy wiesz, że spadkodawca pozostawił długi i masz pewność, że ich wysokość przewyższa wartość aktywów spadku. W takiej sytuacji nie można liczyć na przysporzenie.
Jako spadkobierca będziesz zobowiązany do spłaty wszystkich zobowiązań zmarłego. Nawet jeśli przyjmiesz spadek z dobrodziejstwem inwentarza – co jest najbezpieczniejszą opcją przyjęcia spadku – w takiej sytuacji nie masz perspektyw na uzyskanie z procesu jakichkolwiek korzyści. Mimo to – nie decydując się na odrzucenie spadku – przejmujesz na siebie szereg obowiązków formalnych związanych ze spłatą wierzycieli. Zdecydowanie lepszym rozwiązaniem będzie usunięcie się z procesu dziedziczenia. Spadek przejdzie wtedy na kolejne osoby, ale one również będą mogły go odrzucić.
Nieco inaczej wygląda sprawa, gdy nie wiadomo, jaki jest stosunek aktywów i pasywów spadku. Czasami zdarza się również, że spadkobiercy po prostu zależy na odziedziczeniu majątku zmarłego, np. ze względu na wartość sentymentalną. Jeśli nie chcesz odrzucać spadku, przyjmij spadek z dobrodziejstwem inwentarza.
Takie rozwiązanie jest szczególnie polecane w sytuacji, gdy spadkobierca dziedziczy np. nieruchomość czy dobry samochód, a wysokość długów zmarłego sięga kilku tysięcy złotych. Przed podjęciem ostatecznej decyzji trzeba dowiedzieć się jak najwięcej na temat majątku zmarłego. Nawet gdy wydaje się, że dysponujesz wszystkimi potrzebnymi informacjami, przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza zabezpieczenia Cię na wszelki wypadek, gdyby okazało się, że niektóre dane były zatajone.
Jeśli nie zdecydujesz się na odrzucenie spadku, a masz wiedzę o długach zmarłego, nie chowaj głowy w piasek. Zamiast tego skontaktuj się z wierzycielem i spróbuj ustalić najbardziej dogodny dla siebie sposób spłaty. Jeśli masz wątpliwości co do swojej sprawy i dziedziczenia długów, zgłoś się do nas i omów szczegóły.